Hỏi đáp ‘Bình Dân’

Trong những ngày vừa qua, những thảo luận trong trang Xin Lỗi Ông đã rất sôi nổi nếu không muốn nói là gay gắt. Về mặt “dũng cảm chính trị”, tôi rất tiếc ở một khía cạnh nào đó vẫn còn người chưa biết thảo luận một cách ôn hòa. Nếu cách đây chỉ hai tháng bà Aung San Suu Ki đã nói “Ở nước ta có nhiều người mới biết tự do tư duy mới có thể tồn tại” tôi sợ ở Việt Nam (thậm chí mốt số ở hải ngoại) (kể cả ở Mỹ) chưa biết điều đó.

Có một số người đã đặt những câu hỏi rất là hay. Chẳng hạn, làm sao tôi muốn hòa giải nếu tôi không phải là người Việt? Hay quá. Câu trả lời ngắn gọn là: “Tôi thấy vấn đề chưa hòa giải là một trở ngại cơ bản của đất nước Việt Nam”. Có người khác có vẻ muốn đe dọa tôi qua bình luận tôi cũng có thể bị tai nạn. Dù có thật hay không tôi thấy bình luận này chưa hay lắm. Xin tất cả các bạn từ mọi phía cố gắng thảo luận chuẩn hơn.

Xong, có một bạn, bí danh là ‘Bình Dân’ đã bình luận một cách rất nhiệt tình. Bạn này (tôi chưa biết thực sự là ai?) đã bày tỏ sự bất bình với một số quan điểm của tôi. Tôi xin chân thành cảm ơn bạn ‘Bình Dân’ đã bình luận, vì bạn đã tạo ra một cơ hội tốt cho tôi và các bạn đọc tìm hiểu thêm về những quan điểm của chúng ta. Ở dưới này, tôi sẽ trả lời hai vòng câu hỏi mà bạn ‘Bình Dân’ đã hỏi tôi.

KG: Giáo sư Jonathan London!

1. Hôm nay, nhân 20/11, ngày Nhà giáo VN, theo truyền thống “tôn sư trọng đạo” của nền văn hóa VN, tôi chân thành gửi lời chúc mừng sức khỏe và hạnh phúc đến Giáo sư Jonathan London. Tôi cho rằng, không phải tất cả những điều giáo sư viết tôi đều đồng tình, nhưng có nhiều điều đáng học hỏi, với tôi, xứng đáng như lời một người thầy vậy!

Vâng, cảm ơn rất là nhiều.Vì tôi đang ở Hồng Kông, nên chẳng có ai chúc mừng tôi cả, trừ ‘Bình Dân’. Bao giờ bạn sẽ gửi phong bì vậy? Nói đùa thôi, tôi rất cảm ơn bạn. Tôi, và bạn, và đại đa số người VN rất quan tâm đến giáo dục nói chung, và nền giáo dục của Việt Nam nói riêng. Trong những năm qua tôi đã dành không ít thời gian để hiểu chút ít về giáo dục của Việt Nam. Nếu bạn đọc được tiếng Anh mời bạn đọc bài này và bài này (một số bài khác là ở đây). Trong những năm tới tôi cũng sẽ tiếp tục tìm hiểu về giáo dục ở VN.

Việc bạn chưa đồng ý với “tất cả những điều giáo sư viết” là một dấu hiệu rất tốt vì cái lo nhất là ‘giáo dục giả vờ’… Chúng ta phải luôn luôn giữ tư duy của mình. Nếu không, thì loa phường đã thành chủ đầu óc của chúng ta và chúng ta sẽ trở thành người máy thôi.

2. Tình cờ tôi biết đến XinLoiOng, tôi rất ấn tượng vì GS đã bộc lộ: “Tôi là nhà xã hội học, nhà kinh tế chính trị học, chuyên về Việt Nam, đặc biệt từ 1975 đến nay…”.Vì thế, tôi tò mò muốn xem về mặt học thuật, một GS người Mỹ suy nghĩ nghiêm túc về VN như thế nào.Và tôi đã đọc hầu như không sót 1 bài viết nào trên blog này. Tôi đã đọc GS Ken Herrman – Khoa công tác XH (ĐH Bang New York Brock Port), Noam Chomsky, GS Trần Chung Ngọc, GS Nguyễn Mạnh Quang, và mới đây đọc lại Larry Berman trong Điệp viên hoàn hảo X6… tôi học hỏi, so sánh, phân tích, đối chiếu và nhận lấy được nhiều điều bổ ích.

Như đã nói trước đây, đại da số bài viết trên blog là bài bình luận hơn là phân tích. Mời bạn tham khảo những bài nghiên cứu của tôi tại đây (xin lỗi chưa được dịch sang tiếng Việt). Cũng như, dù tôi không phải là người “cao siêu”, so với những người trên, nhưng tôi đã được đào tạo đúng trong lĩnh vực xã hội học chính trị tại một trong vài khoa xã hội học hàng đầu của Mỹ (TĐH Wisconsin); là ĐH giàu về truyền thống chống lại những hành động trái phép của Mỹ cũng như là nơi Ông GS Trần Chung Ngọc đã tốt nghiệp.

Nói lại, trong những học giả trên, đã có ai chuyên về lĩnh vực chính trị kinh tế học, xã hội học, và Việt Nam học không? Việc những Ông học giả trên có quan điểm khác, kinh nghiệm khác là quá bình thường. Kinh nghiệm khác, đào tạo khác, thì cách tiếp cận vấn đề cũng khác chứ.

Trong những giáo sư mà bạn đã nêu ở trên, tôi chỉ được đọc một số tác phẩm của Noam Chomsky mà thôi. Về Ken Herrman (mặc dù trước đó tôi chưa bao giờ nghe tới cá nhân Ông ấy), nhưng trong năm cuối cùng học đại học (1990-91) tôi đã viết một ‘luận văn’ về tổ chức của ông, (Người cựu binh vì hòa bình/Veterans for Peace) và những nỗ lực của họ trong các biểu tình phản đối Chiến Tranh Iraq của Bush Bố.

Tôi đã phỏng vấn hàng chục người Mỹ là thành viên của hội đó. Họ là những người từng cầm súng ngày xưa và sau đó họ đã về và họ đã xuống đường, để yêu cầu những thay đổi trong chính sách của Jonhnson, Nixon, v..v. Tôi rất tôn trọng những người đó và hy vọng trong một tương lai gần sẽ có dịp trao đổi với GS. Hermann.

Đối với Noam Chomsky, nói chung, tôi rất tôn trọng những quan điểm chính trị của ông ấy, trừ một số cái nhỏ. Ông là siêu thông minh, là thiên tài. Nhưng Ông ấy có biết nhiều về Việt Nam hiện nay không? Đối với GS Trần Chung Ngọc, cũng là lần đầu tiên tôi nghe tới ông. Hình như ông là GS về vật lý học và chủ yếu ông viết về … tôn giáo. Tôi cũng sẵn sàng tìm hiều về tác phẩm của Ông ấy.

Và cũng cảm ơn bạn đã giới thiệu hai người cuối là Nguyễn Mạnh Quang và Larry Berman. Riêng Nguyễn Quang Mạnh cũng đặc biệt quan tâm về những vấn đề tôn giáo mà tôi không quan tâm lắm. Và Larry Berman, là một nhà sử học tôi mới biết qua bạn ‘Bình Dân’. Hình như ông đã viết một cuốn sách hấp dẫn về người làm tình báo ngày xưa, nhưng tôi chưa thấy (có thể có, có thể chưa có) bài nào về nền chính trị kinh tế của Việt Nam hiện nay.

Tóm lại, những người này chắc là giỏi hết. Nhưng chưa chắc những gì họ quan tâm hay đã viết có liên quan nhiều về những vấn đề tôi đã đề cập trong bài “Biết đùa để sống” hay tiêu đề thứ hai “Ở Việt Nam, không thể không có đùa nếu không muốn điên”. Như vậy, cảm ơn bạn đã nêu tên những người này, nhưng đến bây giờ tôi chưa hiểu lắm vì sao những người này có liên quan đến tình trạng hiện nay của Việt Nam. (Mời các bạn đọc bình luận vòng hai của ‘Bình Dân’ ở dưới).

Có phải là bạn thích những gì mà họ đã viết mà không thích những gì tôi đã viết? Có phải là bạn có giả định quá sớm những gì của những người trên là khác xa những quan điểm của tôi?

3. Nói thật, một điều tôi nhận thấy XinLoiOng căn cứ trên những dữ liệu, dẫn chứng chưa thuyết phục, ít số liệu thống kê, các mẫu chứng minh là cá biệt, nhiều kết luận cảm tính…, vì thế tôi đã có những nhận xét khá nặng nề. Tôi biết điều đó làm phật ý tác giả và nhiều người.Và họ đã dùng những lời lẽ của những kẻ “cực đoan” để chửi bậy (có chết ai đâu)? GS thấy đó, chứa chấp những comment như vậy Blog này sẽ vô tình làm chỗ chứa chấp đống rác thải của kẻ cực đoan, lợi dụng chửi bậy, xả rác… và như vậy làm hỏng “tấm chân tình của GS đối với VN”.

Trước hết, cảm ơn đã nói thật, hy vọng không có nghĩa là những gì bạn đã nói trước đó là chưa có thật!

Thứ hai, ngay từ đầu lập blog này và sau đó tôi đã nói BAO NHIÊU LẦN đại đa số blog posts của tôi không phải là nghiên cứu khoa học xã hội. Không nên phê bình “chất lượng” của một người mà cái đó người đó không làm. Nếu bạn muốn số liệu thì hãy đọc những bài nghiên cứu, báo cáo của tôi. Vâng, tôi nhìn rõ vấn đề này và có lẽ trong tương lai tôi sẽ cố gắng phân tích ‘sốliệu’ và ‘bằng chứng’ nhiều hơn…. Trong khi đó, tôi chân thành hy vọng trong một môi trường được nghe những câu như “xã hội chủ nghĩa có thể được hoàn thiện ở cuối thế kỷ” thì xin bạn thông cảm và cho phép tôi có ý kiến kiểu trao đổi ‘bình dân,’ có được không?

4. Về mặt học thuật, bởi GS đã chú trọng bình luận “biết đùa” trong sự kiện VN được bầu vào “Hội đồng Nhân quyền” trong “Biết đùa để sống” và GS đã đặt câu hỏi: “có ai muốn kết hợp với tôi, viết một chuyện hài kịch về Hội Đồng Nhân Quyền của Liên Hợp Quốc?” nên tôi tiếp tục cung cấp thông tin thêm cho GS, toàn thông tin từ người bên Mỹ để GS có cơ hội kiểm chứng:
a)  CHỦ NGHĨA KHỦNG BỐ VÀ DIỆT CHỦNG DÂN TỘC VIỆT NAM CỦA MỸ 1945 – 1974 (American Terrorism and Genocide of the Vietnamese People, 1945-1974)
b)  Xung Quanh Tác Phẩm Món Hàng Xuất Cảng Làm Chết Người Nhất Của Mỹ: DÂN CHỦ.

Như tôi đã nói BAO NHIÊU LẦN, tôi là một con người trước khi tôi là một công dân Mỹ. Hy vọng bạn cũng có thể hiểu điều đó. Chiến tranh của nhà nước Mỹ ở Việt Nam đã làm chết nhiều người. Nhiều hành vi xấu. Nhưng theo định nghĩa đúng thì không phải là diệt chủng, dù là lảng phí và bi kịch.Về mặt khái nhiệm, từ diệt chủng không đúng ở đây vì diệt chủng có nghĩa là những nỗ lực để phá hủy có chủ ý và có hệ thống, toàn bộ hoặc một phần, của một dân tộc, chủng tộc, tôn giáo, hay quốc gia.

Về cuốn sách (b) Món Hàng Xuất Cảng Làm Chết Người Nhất Của Mỹ: DÂN CHỦ/ “America’s Deadliest Export: Democracy” By William Blum, Zed Books, London/New York, 2013, tôi cũng chưa đọc.

Nhưng một lần nữa xin vui lòng, bạn đừng giả định bạn biết mọi quan điểm của tôi. Tôi quá biết sự phức tạp trong chính sách ngoại giao của Mỹ và sẵn sàng chấp nhận, nhiều khi thậm chí rất nhiều khi tôi không đồng tình với hành động của nhà nước Mỹ.

Nhưng bạn ơi, tôi là con người, tôi có tư duy của tôi. Tôi không phải là nhà nước Mỹ! Tiêu đề của cuốn sách trên rất là khiêu khích. Và đúng ra, nhiều khi, đặc biệt trong quá khứ (nhưng hôm nay vẫn còn), nhà nước Mỹ không thực sự đẩy mạnh dân chủ một cách chuẩn.

Nhưng, mời Ông Blum sống ở một môi trường mà không được thể hiện chính kiến của mình thì chưa chắc Ông ấy sẽ đồng ý. Nếu đề nghị cho Ông ấy không được bỏ phiếu, không được hội họp, không được sống trong một xã hội mà đảm bảo những quyền cơ bản, phải chịu hành vi ‘luật rùng’ thì bạn nghĩ Ông ấy sẽ đồng ý không?

Tôi ủng hộ quan điểm cho rằng nhà nước Mỹ từ lâu, cả trong lẫn (và đặc biệt) ở ngoài, đã mất chung thủy với những nguyên tắc đã được ghi trong Hiến Pháp của Mỹ. Đấy, như tôi luôn luôn ủng hộ những quyền con người bất chấp tôi ở nước nào và điều đó chẳng liên quan gì đến quốc tịch của ai cả.

Tôi đề cử với Giáo sư Jonathan London rằng: GS Trần Chung Ngọc là người có đủ tài năng, tri thức (nhất là người hiểu rõ văn hóa Việt Nam và Mỹ) có thể là người kết hợp tốt để viết “chuyện hài kịch về Hội Đồng Nhân Quyền của Liên Hợp Quốc”. Tất nhiên là với điều kiện cả hai GS đều phải đồng ý (Tôi xin lỗi GS Ngọc vì tôi đã tự ý đưa tên, trích dẫn bài viết của GS)!

Vâng. Tôi sẵn sàng kết hợp với bất cứ ai. Như bạn biết, trên lịch sử của Việt Nam có quá nhiều cái buồn. Khi tôi viết những chữ “Biết đùa để sống” tôi không quên những kinh nghiệm bi kịch của ngày xưa mà chủ yếu suy nghĩ đến những yêu cầu của con người Việt Nam hiện nay và phải sống trong một môi trường ức chế. Tôi tin rằng không có một người nào trong số những người mà bạn đã nêu là muốn sống trong một môi trường như thế. Và dù bạn có đồng ý hay là bạn chưa đồng ý với tôi, tôi cũng hy vọng rằng một ngày nào đó bạn sẽ sống trong một môi trường mà nơi đó không có loa phường.

Chân thành cảm ơn bạn ‘Bình Dân’ và các bạn khác.

JL

Tuần sau sẽ có vòng hai.

21 thoughts on “Hỏi đáp ‘Bình Dân’

  1. Nói khách quan – việc chiếu phim Mỹ thoải mái trên TV cáp cũng vô tình tuyên truyền giùm Hoa Kỳ. Những bộ phim Liên Xô cũ biến mất, phim Trung Quốc ít người coi.
    Không thèm để ý tới ý thức hệ, người Việt có cảm tình với nước Mỹ, ghét Trung Quốc và “quên đi Liên Xô/Nga.”
    Câu trả lời gián tiếp cho tương lai.

  2. Kính thưa Giáo sư!
    (Tôi rất chia sẻ và xin cảm ơn những điều Giáo sư giải bày ở trên!)

    Rõ ràng Giáo sư là một người được đào tạo có bài bản (tôi không khen nịnh để rồi chơi đểu Giáo sư đâu), và Giáo sư cũng đã dũng cảm (không phải là hành động dũng cảm chính trị theo ý nghĩa bôi nhọ nào đó) chia sẻ một sự thật rất người: trên thế gian này làm gì có con người hoàn thiện, mà chỉ có con người luôn biết tự hoàn thiện mà thôi!

    Đến thời điểm này, tôi và những người Bạn của tôi (tôi không dám tự tiện xem Giáo sư là bạn của tôi, điều này phải do Giáo sư quyết định) đã có thể tạm kết luận: ồ, de! người ta đã bị sập bẫy! Tại sao?

    Vì dù tôi chỉ là một chàng trai (tôi dùng từ thuần việt, vì tôi chưa có vợ) và chưa được đào tạo bài bản như Giáo sư nhưng đã làm cho ai đó ngứa mắt nên đã dùng cách đánh hội đồng, nhưng nào ngờ gậy ông đập lưng ông!
    Tôi chỉ là một người rất tầm thường nhưng trước cảnh nước mất nhà tan tôi bị buộc phải hiến dâng sức hèn của mình cho dân tộc và đất nước. Sự đóng góp của tôi không là gì cả, thậm chí có thể tôi sẽ không được hưởng thành quả mà tôi đang đóng góp, nhưng điều đó có nề gì khi chúng tôi đang thực sự thấy việc làm của chúng tôi là có ý nghĩa.

    Mục tiêu và mục đích của chúng tôi rất rõ ràng do đó những việc làm của chúng tôi luôn thật sự thoải mái và cởi mở. Rõ ràng dù muốn hay không chúng tôi cũng đang bàn luận về chính trị và do đó dù chưa qua trường lớp nhưng chúng tôi luôn tự tin chúng tôi sẽ là người chiến thắng, vì chính nghĩa đang thuộc về chúng tôi.

    Tổ chức theo như mong muốn của chúng tôi chưa thực sự hình thành nên bản thân từng cá nhân chúng tôi đang thực sự là một vị tướng, vì vậy chúng tôi luôn chủ động tấn công đối phương! (lưu ý, đây đang là cuộc chiến võ mồm nên luôn đòi hỏi sự mưu trí và sáng tạo! Một cuộc chiến khác, nếu như người ta muốn thế, cũng đã được chúng tôi chuẩn bị sẵn!)

    Vì chúng tôi thuộc phe chính nghĩa nên chúng tôi luôn mong muốn thêm bạn bớt thù, nhưng đừng nghĩ rằng chúng tôi sẽ ngu ngơ khi chấp nhận thỏa hiệp!

    Tôi tin tưởng Giáo sư đang ủng hộ sự chính nghĩa (điều này không đồng nghĩa là Giáo sư đang ủng hộ chúng tôi, nếu chúng tôi không vì chính nghĩa).

    Tôi cũng đã dông dài mà đời không gì hay bằng nói ít nhưng ý nhiều và hiểu được tâm ý của nhau mới là điều quan trọng.
    Xin gửi đến Giáo sư muôn vàn sự tốt lành!

    Trân trọng!

  3. Jonathan ơi, không biết anh nghĩ sao chứ tôi có cảm giác “Bình Dân” chính là tên Trần Chung Ngọc hay it ra là đệ tử của Ngọc đấy , tôi là thày bói “gờ mu rùa” mà, tôi chỉ đọc sơ là “ngửi” thấy cái mùi tanh hôi “signature” đó ngay thôi. Trần Chung Ngọc tuy mang tiếng là trí thức Phật Giáo nhưng chính các đạo hữu của Ngọc cũng tránh xa hắn như hủi, vì Ngọc là một loose canon ball chuyên viết trên trang Giao Điểm là trang báo được ban Tuyên Huấn của nhà cầm quyền CS sử dung trong chiêu bài một ná hai chim để nhân danh trí thức Phật Giáo mà đánh phá Công Giáo, nên Giao Điểm thường bị Người Việt Hải Ngoại gọi một cách miệt thị là “Giáo Điếm”

    “Tránh voi chẳng xấu mặt nào”, cái ngữ ấy tránh cho xa, Jonathan ạ, vì giâyvới hủi chỉ mất thời giờ và thêm bực mình anh thôi, quý mến anh lắm tôi mới nói thế đấy.

    • Tôi cho rằng bạn nói chính xác. Chẳng có tay Bình Dân nào ở đây cả. Đó là tay Trần Chung Ngọc!

      • KG: @hoàng sài gòn!
        Sao bạn bị ám ảnh tôi là GS TCN? ông ấy gấp đôi tuổi tôi. Ông ấy là GS Mỹ, sống và nghiên cứu bên Mỹ; còn tôi dân “Quảng Nôm” chính hiệu! Tin hay không tùy bạn! À nói cho bạn biết, tôi cũng đọc về ông Trần Trung Đạo – đồng hương “Quảng Nôm”, có vài bài thơ quê hương khá hay.
        Hãy bình tâm đọc lại những gì Trần Chung Ngọc và Trần Trung Đạo viết, bạn sẽ có sự đối sánh và tự rút lấy cho mình những điều bổ ích!
        Bình Dân!

  4. Bạn Lương tâm ơi ! Tôi cố gắng đọc đi đọc lại bài của bạn 2,3 lần mà thật sự không hiểu mô tê gì cả . Chắc nhờ giáo sư thông thái JL giải thích giùm quá , giáo sư có hiểu gã này nói gì không mà đăng comment này vậy .

    • Ai nhân danh “Lương tâm”, “Công lý”, “Sự thật”, bla, bla, bla… cũng hài như Jim Carrey vậy.
      Vui là chính. Ha ha!…
      Để kể chuyện vui weekend:
      Ông hàng xóm của tôi, xem phim Mỹ trên HBO, nghe thấy nhân vật Mỹ cười “Ha ha…”, liền “phang” một câu:
      – Nó cười bằng tiếng Việt kìa! (?)

    • Dễ hiểu mà.
      Bạn Lương Tâm cho rằng xã hội VN hiện nay là không tốt – cần thay đổi (không phải “đổi mới”.)

  5. Tôi đã đọc một số bài viết của anh Jonathan trên vài trang mạng khác, nhất là ở Quê Choa. Hôm nay lần đầu tôi trực tiếp vào blog anh, cũng vì có một thôi thúc rất lớn để được trực tiếp còm vài dòng cho bài viết này.

    Vài GS, hay tác giả, được nêu lên trong bài trên tôi đã có đọc, như Noam Chomsky, Larry Berman và than ôi cả ông … Trần Chung Ngọc. Thú thật, cứ mỗi lần bị buộc phải đọc (do cái tánh tò mò khó chừa) một bài viết nào đó của ông T.C. Ngọc tôi cứ muốn … la làng: “sao có một ‘trí thức’ vô cùng định kiến và mang thù hận tôn giáo như thế.” Các lập luận của ông tôi thấy sao nó, xin lỗi, ngô nghê và độc địa hết sức. Hay vì một chủ đích?

    Thiết nghĩ người trí thức đúng nghĩa, ngoài kiến thức được đào tạo, còn cần phải có một đầu óc rộng mở, sáng suốt, biết điều phải trái cùng tiếp thu ý kiến khác biệt. Và … cũng nên có một con tim nhân ái, cho đầy đủ đôi bề.

    Xin lỗi phải nhận định rằng ông Trần Chung Ngọc thiếu tất cả những điều trên.

    • Kính gửi: @Thinh Không và @Thị Mẹt!
      Các bạn có thể tự do phản biện lại câu chữ của tôi.
      Không nên xúc phạm GS Ngọc. Tôi là người trích dẫn, GS Ngọc không liên can chi đến các bạn. Nếu muốn, bạn @Thinh Không và @Thị Mẹt có thể vào GiaoDiem va Sách Hiếm để tranh luận, phản biện trên tinh thần ôn hòa và tri thức!
      Tôi thành thật xin lỗi GS Ngọc (và cả Noam Chomsky, Larry Berman, Kenneth J. Herrmann…) vì đã đưa vào “cuộc chơi dấu mặt” trên sân bóng Internet không có trọng tài này!
      Bình Dân.

      • Kính gửi ông Bình Dân (BD)

        Nghĩ rằng mình có một nhận định về một, trong số vài, t/g mà ông BD khuyên nên đọc, cũng đã đầy đủ điều mình cần lên tiếng. Tuy nhiên, do ông BD kết án rằng tôi “xúc phạm” ông TCN nên đành có thêm chút ý kiến.

        Ông TCN, một người từng viết nhiều bài đả kích nặng nề những cá nhân, đoàn thể, thậm chí tôn giáo, trên nhiều trang mạng trong nhiều năm qua, thì có bị phản biện với lời lẽ không êm tai, cũng là chuyện bình thường (không có mới là điều bất thường). Có lẽ ông BD chưa từng đọc, ít nhất là hàng trăm những phản biện mạnh mẽ từ nhiều người đến các bài viết của ông TCN, trong rất nhiều năm qua trên nhiều diễn đàn, nên mới kết án rằng chúng tôi đã “xúc phạm” ông TCN. Tôi thì nghĩ mọi người không nên đọc ông TCN nên mạo muội góp ý.

        Cũng xin nhắc lại một câu ngạn ngữ “Văn là người” để biết vì sao tôi có nhận định khá mạnh mẽ về ông TCN. Và rằng, tôi không phải người công giáo, không vì niềm tin tôn giáo của mình mà ghét bỏ ông TCN.

        Đây là lần đầu tiên tôi viết về ông TCN. Và xin từ chối lời khuyên vào trang Giao Điểm cùng Sách Hiếm của ông TCN. Tôi đọc ông TCN trên một số diễn đàn đã quá đủ. Vì tôi e mình sẽ … la làng to hơn và lâu hơn.

        Kính
        TK

  6. Kính gửi: GS Jonathan London!
    Tôi không nghĩ mình được GS quá ưu ái với một bài viết dài “Hỏi đáp ‘Bình Dân’”. Tôi trân trọng và chân thành cảm ơn GS! Ở VN, Giáo sư – trước hết là người thầy – cho nên tôi viết trao đổi cùng vào giáo sư, xem giáo sư như tư cách là người thầy tri thức (dù đôi lúc nóng nảy, tôi có nặng lời, tôi thật sự xin lỗi!).
    Qua bài viết của GS, tôi cảm nhận những khác biệt trong ‘quan điểm’, trong ‘tâm giao’ dường như nhỏ lại, dù không thể lường trước được điều gì trong tương lai. Nhất là những trao đổi này diễn ra trên thế giới “ảo” Internet, nơi mà sự kiểm chứng dường như bất lực. Nhưng tôi cam kết với GS rằng: “tôi là dân IT, không nhiều thời gian để viết nhiều, để làm dư luận viên hay bất cứ thứ “chụp mũ” nào khác. Tôi chỉ là người lướt web, blog sau những công việc làm căng thẳng đầu óc; là người đọc Bình Dân, chân chính và thiện tâm!”.
    Cho nên những trao đổi cùng GS và mọi người trên diễn đàn này là tự nguyện, tự do, dân chủ và không bị ai áp đặt hay chi phối, để trước hết là học hỏi kiến thức, tự đào tạo chính mình; và tất nhiên là có trách nhiệm đóng góp công sức mình cho gia đình, làng xóm, cộng đồng, quê hương, đất nước…
    Giao sư “hy vọng rằng một ngày nào đó bạn sẽ sống trong một môi trường mà nơi đó không có loa phường” (Trong bài viết GS nhắc đến hai lần từ “loa phường”). Cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng, theo tôi, “loa phường” luôn có hai mặt tích cực và tiêu cực của nó trong đời sống người dân; nhiều anh hùng bàn phím, nhiều nhà báo đã viết điều này nhiều rồi. Ngay Báo Mỹ viết về ‘loa phường’ Hà Nội http://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/bao-my-viet-ve-loa-phuong-ha-noi-2132095.html. Tôi chỉ nêu một thực tế, miền Trung quê tôi, vào mùa mưa bão, chiếc ‘loa phường’ có có giá trị biết nhường nào khi Nhà nước cảnh báo bão, lụt, giúp di dời dân cư phòng tránh thảm họa thiên tai. Vậy “loa phường” vẫn có giá trị nhân văn đấy chứ?
    Về nghĩa bóng “loa phường”, theo quan điểm của tôi, thứ nhất, đối với cá nhân: không một ai sống ngoài môi trường “loa phường” nào đó, trừ khi họ tách biệt với thế giới hiện đại của loài người. Nền tảng giáo dục, tri thức của con người bắt đầu phải và thường chịu ảnh hưởng từ chiếc “loa phường” nào đó từ gia đình, bạn bè, xã hội, dân tộc, quốc gia, chủ thuyết… Tất nhiên, sau đó con người có sự thay đổi môi trường “loa phường”, nên có sáng tạo, độc lập tư duy, thậm chí phát minh ra “loa phường” mới! Đó chính là sự phát triển!
    Thứ hai, đối với Nhà nước, về mặt bản chất, Nhà nước có “quyền lực chính trị công cộng đặc biệt”, nên bất cứ nhà nước nào cũng có “loa phường” để thực hiện quyền lực đó. Chỉ có điều là hình thức “loa phường” khác nhau mà thôi. Cho nên CNN, BBC, VOA, Time, XinLoiOng… đều là những chiếc “loa ”. Suy cho cùng là như vậy!
    Còn đối với Noam Chomsky, GS có hỏi “Ông ấy có biết nhiều về Việt Nam hiện nay không?”, tôi kính gửi GS vài trích dẫn trong cuốn “Tham vọng bá quyền” lời của Noam Chomsky có liên quan đến VN, khi ông trả lời phòng vấn (Trịnh Lữ dịch và giới thiệu – NXB Tri thức -2007), chứng tỏ Noam Chomsky hiểu về VN, chiến tranh VN còn hơn cả người VN:
    – “McNamara cuối cùng đã quay lại đồng ý rằng chúng tá đã đúng ngay từ đầu. Vậy ông ta nói gì? Ông ta ngỏ lời xin lỗi người Mỹ vì đã không nói cho họ biết sớm rằng cuộc chiến sẽ rất tốn kém đối mới người Mỹ, và ông thực sự phiền muộn về điều đó. Ông ta có xin lỗi người VN không? Không có một lời xin lỗi nào dành cho người VN. Chúng ta đã giết hại vài triệu người VN và tàn phá đất nước họ. Người VN vẫn còn đang chết vì hậu quả của cuộc chiến tranh hóa học mà McNamara đã khởi xướng. Nhưng không một hành động nào như vậy đáng phải xin lỗi. Những tiền đề ở đằng sau cuộc chiến tranh VN được tất cả chúng ta chấp nhận. Chúng ta đã định bảo vệ Nam VN, nhưng việc đó quá tốn kém cho nên chúng ta phải chấm dứt. Mọi người chỉ có thể chỉ trích trong vòng cái khung ấy mà thôi” (trang 92)
    @Bình dân tôi cho rằng, “trong vòng cái khung ấy” mà Noam Chomsky đề cập chẳng khác gì chiếc “loa phường”, “mọi người chỉ có thể chỉ trích” chắc chắn sống “trong một môi trường” có “loa phường”. Nhưng tôi cũng không đồng ý với Noam Chomsky bởi ngày nay, thực tế Mỹ đã thể hiện rất nhiều hành động cao đẹp trong hàn gắn viết thương chiến tranh và xoa dịu nỗi đau da cam ở VN.
    – “Trướt hết, tôi là một trong số ít người không đồng ý là Hoa Kỳ đã thất bại trong cuộc chiến ở VN. HK đã không đạt được những mục tiêu cục đại của mình, nhưng nó đã đạt được mục tiêu chính – một thắng lợi đáng kể…” (trang 131) (Tôi cho rằng: quan điểm này trái ngược với nhiều quan điểm của nhiều chính khách, nhà quân sự của Mỹ).
    – “Từ cuối những năm 1940, cho đến khi Kennedy khởi sự cuộc chiến tranh tổng lực, người ta đã có mối lo ngại rằng một nước VN độc lập có thể sẽ trở thành một tấm gương thành công cho các nước láng giềng như Thái lan và Indonesia, là những nước có tài nguyên quan trọng chứ không như VN. Nhưng đến giữa thập kỷ 1960 thì Nam Việt Nam, mục tiêu chính của hành động can thiệp của Mỹ, đã hầu như bị tàn phá hoàn toàn, và cơ hội đề VN có thể trở thành một hình mẫu của bất kỳ cái gì cũng tiêu tan về căn bản.”
    – “Đã có ai từng hỏi xem Jokn Kerry đã làm gì ở VN bảy năm sau khi Kenedy bắt đầu ném bom đất nước ấy với chiến tranh hóa học để lùa dân chúng khỏi làng mạc của họ, và hai năm sau khi Bernard Fall nghixVN có thể sẽ bị ‘tuyệt duyệt’” (trang 131-132)
    – “Cái đáng sợ của xã hội chúng ta vá các xã hội khác nữa là thái độ dửng dưng và biệt lập của những người lành mạnh biết điều và nhạy cảm khi họ quan sát những sự kiện như đã xảy ra ở VN. Tôi nghĩ hiện tượng này còn đáng sợ hơn những hiện tượng thỉnh thoảng mới gặp như Hitle, LeMay, hoặc ai đó nữa chưa biết. Những con người kiểu này sẽ không thể làm gì được nếu không có cái thái độ vô cảm và dửng dưng kia” (Trang 140)
    – “Tôi đã tích cực trong việc tổ chức chống lại cuộc Chiến tranh VN trong những năm 1960” (trang 141).
    – “Một quân đội công dân có những ràng buộc với nên văn hóa công dân. Ví dụ trong cuối những năm 1960 thời chiến tranh VN, một kiểu văn hóa nổi loại về nhiều phương diện đồng thời văn minh hơn về nhiều phương diện đã tràn từ xã hội vào quân đội, và nó giúp làm tan rã quân đội – một hiện tượng rất hay. Đó là lý do tại sao không cường quốc bá quyền nào từng sử dụng quân đội nghĩa vụ công dân vào một cuộc chiến bá quyền”. (trang 142-143).
    ….
    Ngoài ra tôi còn thích đọc những trang Noam Chomsky nói về Dân chủ và Giáo dục (từ trang 179), về Tôn giáo (Từ trang 193), ông nói về hiện tượng cực đoan tôn giáo, lý giải “nước Mỹ vốn luôn luôn là nước rất sợ hãi” và dẫn chứng ngay tại Mỹ để chứng minh. Ông cũng phân tích về “An sinh xã hội” về “diễn đàn xã hội thế giới”. Ông phân tích như đùa rằng “ví dụ, tôi nghĩ sẽ là một tiến bộ nếu Hoa Kỳ trở thành dân chủ được như Brazil. Nghe có vẻ không tưởng chút nào, phải không?”. Thật sự tôi chưa hiểu hết ẩn ý câu nói đó, không biết GS Jonathan London có thể giúp tôi hiểu được không?
    Hôm nay thứ 7, tôi được rảnh rỗi, nên tôi viết quá dài rồi. Mong GS thông cảm!
    Chúc GS mạnh khỏe!
    Trân trọng cảm ơn!
    Bình Dân

    • Chào bạn Bình Dân.

      Rất may bạn không phải là ông Gs Trần Chung Ngọc như bạn đã trả lời bạn nào đó phía trên. Vì vậy, mới có đoạn reply này.

      Trích: “Thứ hai, đối với Nhà nước, về mặt bản chất, Nhà nước có “quyền lực chính trị công cộng đặc biệt”, nên bất cứ nhà nước nào cũng có “loa phường” để thực hiện quyền lực đó. Chỉ có điều là hình thức “loa phường” khác nhau mà thôi. Cho nên CNN, BBC, VOA, Time, XinLoiOng… đều là những chiếc “loa ”. Suy cho cùng là như vậy!”

      Điều bạn viết không hề sai. Nhưng, nó chưa đi tới sự thật, dù vô tình hay cố ý. Nó thiếu cái chỗ mà ai cũng nhìn thấy, nếu chỉ cần chịu khó một chút thôi. Đó là, ở Việt Nam ta, chỉ có một loại “loa”, đó là “loa phường”. Ở các nước khác, không thế. Họ có “loa phường’, “loa dân”, “loa sinh viên học sinh”, thậm chí “loa du đãng”, “loa ca-ve”…đủ loại. Bạn có thể phán rằng CNN phục vụ cho một tầng lớp nào đó, có vẻ như là chính phủ Mỹ, hoặc cao hơn cả chính phủ Mỹ, nhưng vẫn có những đài khác sẵn sàng mặt đối mặt với CNN để tranh luận một vấn đề gì đó mà họ không đồng ý với CNN, bất kể CNN lớn mạnh như thế nào.

      Ở Việt Nam, ngay cả trang mạng Boxitvn cũngbị đặt ra ngoài vòng luật pháp. Một cái “loa” khá là chững chạc, điềm tĩnh, ôn hòa – như đã chứng tỏ mấy năm nay, còn thế, thì hỏi bạn, còn loại “loa” nào khác có thể hoạt động một cách chính danh để đường hoàng chịu trách nhiệm về đường lối, chủ trương của mình.

      Cách bạn đặt vấn đề, nó cũng tương tự như một số “dư luận viên” và cả một số quan chức, nhà báo chính thức thường đặt vấn đề “ở đâu cũng thế” khi có ai đó phê phán xã hội VN đầy rẫy tham nhũng, hoặc…trăm ngàn thứ khác. Họ, cũng hệt như bạn, cố tình không nhìn thấy những khác biệt sơ đẳng nhất giữa VN và đa số quốc gia khác.

      Đặc biệt, chỗ bạn chỉ ra cái lợi ích nhỏ nhoi của “loa phường” ở các vùng nông thôn bị bão, lũ…tôi đọc mà không kềm nổi tiếng cười. Chắc bạn cũng thừa biết, trên đời đâu có cái gì là hoàn toàn vô ích, kể cả cái…lỗ rún. Cái “loa phường” của bạn cũng vậy thôi. Bạn đưa ví dụ lợi ích của “loa phường” (nghĩa đen) có hai yếu tố: vùng nông thôn, và thiên tai…Hai yếu tố đó, theo tôi, có hơi đặc thù. Cân nhắc lợi hại thứ gì đó, để khách quan nhất, có lẽ nên đặt trên hoàn cảnh thông thường là tốt hơn, tôi nghĩ vậy.

      Vài lời với bạn, cũng nhân dịp cuối tuần…

      • Gửi các bạn!
        – Về nghĩa bóng, nhiều người cho rằng “loa phường” là công cụ truyền thông theo hướng “áp đặt”, “một chiều”, “nhồi sọ”? Các bạn thấy đó, ngày nay ở VN Internet còn rẻ hơn bèo, chúng ta đang “chém gió”, mạng Boxitvn “chém bão”… nào có bị ai áp đặt gì đâu? dân trí bây giờ khá hơn rất nhiều. Họ có đủ khả năng đánh giá đúng/sai, tin/không tin, tốt/xấu để tìm ra chân lý!
        – Vì chúng ta chưa có định nghĩa thống nhất “loa phường” nên ta tranh luận đến khuya cũng chưa xong! Cho nên tôi stop vấn đề này!
        Thanks!
        Bình Dân!

    • Vài lời gửi ban Bình Dân.
      Khi JL bàn về “loa phường” ông không đơn giản diển tả một bộ phận điện tử dùng để phóng đại âm thanh mà là hệ thống áp đặt tư tưởng. Những chiếc “loa phường” được đặt ở góc đường, cột điện để tuyên truyền một chế độ đáng yêu đáng quý, sự thật thì nó lại nó vô cùng khó yêu khó quý, không ai lên tiếng chống lại vì lực lượng công an đe dọa, đàn áp thế thôi. Những chiếc “loa phường” này mang lại lợi ích gì cho nhân dân, chúng là công cụ tô hồng chế độ mà thôi và chỉ lợi cho một chế độ khó yêu, không thể so sánh với nhưng chiếc loa dùng cảnh giác thiên tai hỏa hoạn.

      Thêm nữa, CNN, BBC, VOA, Time, XinLoiOng v.v… hoàn toàn không thể là “loa phường” vì người dân có thể chọn lựa để nghe hay không trong khi “loa phương” muốn hay không cũng phải nghe, đồng ý hay không cũng phải nghe vì chúng được áp đặt vào xả hội, đời sống mọi người.

      Đồng ý con người trưởng thành có phần ảnh của môi trường, quan trọng là họ trưởng thành với những tư duy trung thực sẽ là việc có lợi cho bản thân, gia đình, xả hội, đất nước, nhân loại nhưng nếu chỉ áp đặt lối sống có ích cho một “tập đoàn” toàn trị thì không thể phát triển tích cực được. Vì sao nhân dân phải sống để phục cái “tập đoàn” này, trong khi nó đang làm quốc gia lụn bại? Thật kinh khủng nếu sự phát triển là “phát minh ra loa phường mới”.

      Thiết nghĩ bạn đã tìm hiểu đọc nhiều thì khái niệm áp đặt tư tưởng “loa phường” và thông tin tự do sẽ không quá rắc rối khó hiểu.

      Về việc “xin lỗi” thì giữa người Việt chẳng xong, là vấn đề phức tạp quốc gia, cộng sản, Nam, Bắc v.v…, những trích dẩn liên quan đế chiến tranh thì tôi không hiểu ý bạn muốn nói nên không dám bàn.

    • Cái loa phường là một công cụ thông tin “phát triển ” tôi đã biết ở thời Hitler , rồi bên Nga và Việt Nam , có sử dụng yếu tố “tự kỉ ám thị ” giống như các bích chương quảng cáo , có tính tấn công , đàn áp và nhồi vào sọ người ta , thật rức đầu lắm !không thể so bì với các báo đài khác CNN…Xin lỗi Ông , người ta có sự chọn lựa tự do để vào mà nghe, mà đọc chứ không có tính cưỡng dâm lỗ tai người ta như mấy cái loa phường .

  7. Mong có một ngày không phải bàn chuyện chính-trị. Đó là thứ vớ-vẩn (bullshit)!
    Tại sao? Cùng một hành-động, người gọi “Phản động”, người khác nói “Quay về với chính-nghĩa” (?!)

  8. Ưm… Nhiều quý vị có ý kiến khá dài, hơn cả bài viết chính. Đó là điều nên tránh – ít ra là đối với tôi.
    Càng nói nhiều càng tối nghĩa, vô nghĩa.
    Trong một cuộc cãi nhau, ai cũng phải.
    Chúng ta đang chiến-đấu chống cái xấu. Đó là nhiệm-vụ chính.
    Nhân tiện, nói về vụ “loa phường.” Khoảng năm 1974, tôi bị kiểm điểm ở khu phố (Hà Nội) vì dám nghe nhạc The Beatles, dù là bài phản đối chiến-tranh, ca ngợi hòa-bình! Đối với những người “trí-tuệ” đó, cứ tiếng Anh là phản động, xấu xa?!

  9. Một cái loa luôn chỉ biết nói ầm ĩ một chiều, mà không biết lắng nghe.
    Thời bây giờ là của headphones.

  10. GS J.L

    Xin được trích gởi bài viết dài dưới đây của Ông Đinh Minh Đạo, như một lời cám ơn GS đã không mệt mỏi thúc đẩy việc Hòa Giải trong lòng dân tộc VN .

    Riêng việc ” biết đùa ” thì giới trí thức, khoa bảng và các nhà cầm quyền VN thường chỉ mang khuôn mặt ” Nghiêm và Buồn ” cho đúng vẻ kẻ ở ” Cõi Trên” , nhà cầm quyền thì thêm thói quen phun ra khẩu hiệu từ huề đến lời . Trong khi đó quảng đại quần chúng bình dân thì có hàng trăm khuôn mặt Cười Đùa, mà từ vua chúa, quan trên đến các đại gia đủ kiểu , các ” bề trên” tâm linh lừa Phật , dối Chúa , thày bà , không ai thoát được sự châm biếm. Như một vị bên trên đã commented thì ông Bình Dân quả là một Ủy Nhiệm Viên cho “phe” ông , GS cất công trả lời cũng đúng , nhưng đừng mong thấy …mặt thật hay tình thật của các ông ấy trong những đối thoại cho tương lai VN .

    Thân Kính
    NT

    DIỄN ĐÀN
    XÃ HỘI DÂN SỰ

    Trang chủ
    Giới thiệu

    « ĐỔI MỚI TƯ DUY CHO ĐẤT NƯỚC TIẾN LÊN
    DÂN CHỦ KHÔNG THỂ LÀ “CÁI BÁNH VẼ” »
    NGƯỜI ĐẶT QUÁ KHỨ CỘNG SẢN SAU VẠCH ĐẬM LỊCH SỬ

    Đinh Minh Đạo

    “Chúng ta có thể khác nhau, chúng ta có thể tranh cãi, nhưng chúng ta không thể căm thù nhau. Chúng ta không cần thiết đi tìm kẻ thù, mà sẵn sàng hợp tác với nhau trong công việc.”

    Tổng thống Ba Lan Bronislaw Komorowski đã nhắc lại lời nói trên đây của ông Tadeusz Mazowiecki trong điếu văn đọc tại quốc tang, tiễn đưa ông về nơi an nghỉ cuối cùng, ngày 03-11-2013. Đây là những phẩm giá đạo đức mà Tadeusz Mazowiecki đã gìn giữ, thực hiện trong suốt cuộc đời làm báo, hoạt động chính trị của mình.
    Tadeusz Mazowiecki là thủ tướng không cộng sản đầu tiên của Ba Lan kể từ sau chiến tranh thế giới lần thứ II. Sau khi chế độ độc tài cộng sản Ba Lan phá sản, ông là một trong những người chủ chốt đặt nền móng để xây dựng một chế độ tự do dân chủ, thay thế cho chế độ độc tài cộng sản, đã tồn tại gần nửa thế kỷ. Ông là thủ tướng của những tháng năm chuyển đổi lịch sử của dân tộc Ba Lan.

    Tuổi trẻ

    Tadeusz Mazowiecki sinh ngày 18-04-1927 tại Plock, một thành phố cổ nằm trên bờ sông Wisla, phía tây bắc thủ đô Warsaw. Bố ông, một bác sỹ nổi tiếng của thành phố. Mẹ ông đứng đầu quỹ giúp những người nghèo của bệnh viện, nơi bố ông làm việc. Cả bố mẹ ông đều thuộc dòng dõi gia đình quý tộc.
    Tuổi trẻ của T. Mazowiecki đã trải qua những năm tháng chiến tranh đau thương. Ông hồi tưởng lại: ”Từ cửa sổ của bệnh viện, nơi tôi làm công việc chạy giấy tờ, tôi nhìn những đoàn người Do Thái bước đi dưới mũi súng của bọn SS, họ đi về đâu chúng tôi không biết. Những phụ nữ bế trên tay những đứa trẻ đang khóc. Chúng tôi đã không thể cho chúng dù chỉ một mẩu bánh mì.” Năm 1944, một người anh của ông bị bọn Hitle bắt và đưa đi mất tích.

    T. Mazowiecki tốt nghiệp trung hoc năm 1946, ông vào học khoa luật trường Đại Học Tổng Hợp Warsaw. Xuất thân từ một gia đình trí thức, ngoan đạo , có truyền thống hoạt động xã hội, giúp đỡ nhân đạo, ông đã tham gia Caritas Academica, nghĩa hội của các sinh viên công giáo, hoạt động giúp đỡ các sinh viên nghèo, những sinh viên có khó khăn trong học tập. Cũng năm 1946, ông đã gia nhập đảng Lao Động (Stronnictwo Pracy), một đảng hoạt động từ trước chiến tranh, nhưng đã ra khỏi đảng sau một thời gian ngắn. Trong những năm 1947-1948 ông là chủ tịch hội xuất bản của hội sinh viên.

    Hoạt động trong chế độ cộng sản

    Trong những năm 1948-1960, Tadeusz Mazowiecki tham gia các tổ chức có liên hệ với nhà thờ Ki Tô Giáo Ba Lan.

    Đầu tiên là hội PAX , được thành lập năm 1947, giữ vai trò trung gian giữa nhà thờ và chính quyền cộng sản. Trong các buổi thảo luận ông đã từng phát biểu những hoài nghi của mình đôí với nền tảng XHCN. Ông phê phán những người lãnh đạo hội thiếu dân chủ và quá nhượng bộ đối với chính quyền. Mùa xuân năm 1955, ông đã rời bỏ PAX và chức tổng biên tập tuần báo WTK của nó.

    Sau khi rời bỏ PAX, ông cộng tác với các tạp chí khác, có liên hệ với nhà thờ như các tuần báo văn hóa xã hội (Tygodnik Powrzechny), tạp chí chính trị – xã hội (Po Prostu). Ông gửi đăng các bài viết về sự cần thiết bảo vệ những quan điểm riêng và tham gia các hoạt động xã hội. Năm 1956 , ông cùng một số trí thức công giáo đứng ra tuyên bố thành lập Câu Lạc Bộ Trí Thức Ki Tô Giáo Ba Lan (OKPIK) xuất bản tạp chí Con Đường (Droga), do ông làm phó tổng biên tập. Chính quyền đã giải thể OKPIK và cấm tạp chí Con Đường lưu hành.
    Nhóm trí thức công giáo trẻ mà T. Mazowiecki là thành viên chủ trương làm việc công khai với chính quyền. Mục đích của họ là mở rộng hoạt động của nhà thờ trong xã hội, một số thành viên còn hy vọng tiến tới thành lập đảng độc lập, mang truyền thống Cơ Đốc Giáo. Họ đã tham gia ứng cử vào quốc hội, với tư cách đại diện cho nhóm trí thức nhà thờ. Liên tục từ 1961 đến 1972 ,trong 3 khóa III, IV i V, Tadeusz Mazowiecki là đại biểu của khu vực bầu cử thành phố Wroslaw. Trong cả ba khóa, ông đều là thành viên của ủy ban giáo dục và khoa học. Trên diễn đàn quốc hội, ông công khai phê phán các chủ trương phát triển văn hóa, giáo dục sai lệch của chính quyền và đòi hỏi đưa chương trình giáo dục tôn giáo vào nhà trường. Ông bỏ phiếu chống lại luật tụ tập đông người và nghị quyết lên án chính quyền Do Thái…. Năm 1966, ông là tác giả của bản chất vấn về nguyên nhân khủng khoảng trong quan hệ giữa nhà nứơc và nhà thờ. Nội dung của tuyên bố được phổ biến rộng rãi. Ông đưa ra giải pháp thương lượng. Sau sự kiện tháng 12-1970, công nhân Gdansk biểu tình phản đối tăng giá thực phẩm, đốt trụ sở đảng cộng sản tỉnh, công an đã bắn chết 16 người, ông đề nghị thành lập ủy ban điều tra độc lập của quốc hội.

    Trước những hoạt động đối lập của ông trong quốc hội, tháng 02-1972, chính quyền cộng sản đã loại ông ra khỏi danh sách ứng cử viên của quốc hội khóa VI.

    Từ năm 1975, T. Mazowiecki là phó chủ tịch Câu Lạc Bộ Trí Thức Công Giáo (KIK). Đầu năm 1976, chính quyền cộng sản đã thay đổi hiến pháp. Nhà nước dân chủ nhân dân được họ thay bằng nhà nước XHCN, họ còn ghi thêm vào hiến pháp : „Đảng Công Nhân Thống Nhất Ba Lan là lực lượng lãnh đạo xây dựng CNXH ”, „Nước Cộng Hòa Nhân Dân Ba Lan tăng cường tình hữu nghị và hợp tác với nhân dân Liên Xô”…. Ông và các trí thức của câu lạc bộ đã ký bản tuyên bố phản đối sự thay đổi trên đây.

    Tháng 05 – 1977, ông cùng một số trí thức đã tuyệt thực trong nhà thờ thánh Macin ở Warsaw để phản đối chính quyền bắt giam các thành viên của Ủy Ban Bảo Vệ Công Nhân và tiếp tục giam giữ các công nhân tham gia đình công ở Radom, Ursus. Tháng 11 – 1977, ông cùng một số trí thức đã tổ chức lớp huấn luyện : „Những người Cơ Đốc Giáo với quyền con người”.

    Dấn thân cùng Công Đoàn Đoàn Kết

    Ngày 20-08-1980, Tadeusz Mazowiecki cùng 64 trí thức nổi tiếng đã ra lời kêu gọi ủng hộ các cuộc đình công của công nhân nhà máy đóng tầu mang tên Lenin tại Gdansk. 22-08-1980 ông cùng với giáo sư Bronislaw Geremek đã vượt qua nhiều trở ngại của hệ thống an ninh cộng sản, đến được nhà máy đóng tầu Lenin , mang theo lời kêu gọi nói trên. Theo đề nghị của Lech Walesa, T. Mazowiecki đảm nhiệm chức chủ tịch Hội Đồng Cố Vấn bên cạnh Ủy Ban Đình Công của các xí nghiệp toàn quốc. Ông trực tiếp giúp đỡ việc thương lượng với chính quyền cộng sản. Sau khi kết thúc đình công, ông trở thành cố vấn chính của Lech Walesa và Ủy Ban Toàn Quốc của Công Đoàn Đoàn Kết (C Đ Đ K). Tháng 02-1981, ông được chỉ định làm tổng biên tập tuần báo „Tygodnik Solidarnosc” của C Đ Đ K. Tạp chí này đã ra số đầu tiên vào ngày 03-04-1981.

    Trước sự phát triển rộng lớn của CĐĐK, chính quyền cộng sản, sau khi họp bàn với Khối Quân Sự Warsaw , ngày 13-12-1981 đã ban bố tình trạng chiến tranh. Toàn bộ chính quyền được đặt dưới sự cai quản của Hội Đồng Quân Sự Cứu Nguy Dân Tộc, C Đ Đ K bị đặt ra ngoài vòng pháp luật. 10.000 người bị bắt giữ, đưa vào 49 trung tâm giam giữ tạm thời, 5000 người bị kết án tù. T. Mazowiecki bị bắt ngày 13-12-1981 tại tại thành phố Sopot, gần Gdansk. Sau khi ông bị bắt giữ, nhiều báo chí nước ngoài đưa tin ông đã bị giết. An ninh cộng sản đã đưa ông giam giữ ở các nơi khác nhau, ngày 23-12-1982 ông được thả tự do. Từ đây cho đến hết những năm 80, ông trở thành cố vấn gần gũi nhất của Lech Walesa.

    Từ tháng 2 đến tháng 12-1987 ông ra nước ngoài. Ông đã qua các nước Bỉ, Pháp, Đức, Ý và Áo. Tại các nước, ông đã tiến hành gặp gỡ các nhà chính trị, lãnh đạo các công đoàn, vận động phong trào quốc tế ủng hộ, để C Đ Đ K trở lại hoạt động hợp pháp. Đặc biệt ông đã gặp giáo hoàng John Paul II tại Rom trước khi ngài trở về thăm Ba Lan.Tháng 02-1988, ông trở thành ủy viên chính thức trong tổ cố vấn của Ủy Ban Thường Trực của C Đ Đ K. Tháng 05-1988, với tư cách là người đươc ủy nhiệm toàn quyền của Hội Đồng Giám Mục Ba Lan, ông đứng làm trung gian trong cuộc thương lượng giữa công nhân đình công của nhà máy đóng tầu mang tên Lenin và chính quyền cộng sản. Cuộc thương lượng đã thất bại, ông ở lại với công nhân cho đến khi cuộc đình công kết thúc.

    T. Mazowiecki là người luôn chủ trương đấu tranh bằng phương pháp bất bạo động để đi đến thương lượng. Ông là một trong những người chủ chốt vận động, tổ chức và tham gia Hội Nghị Bàn Tròn giữa chính quyền công sản và các lực lượng đối lập, nòng cốt là C Đ Đ K. Hội Nghị Bàn Tròn họp từ 06-02 đến 05-04-1989, ông là một trong những người chủ chốt thương lượng những thỏa thuận về hoạt động của công đoàn và bầu cử tự do.

    Đường vạch đậm

    Theo thỏa thuận của Hội Nghị Bàn Tròn, ngày 04-06-1989 đã tiến hành bầu cử tự do một phần số đại biểu của hạ viên và toàn thể 100 thượng nghị sỹ. C Đ Đ K đã chiếm 99 trong 100 ghế của thượng viện và 161 ghế của hạ viện. Liên minh của C Đ Đ K và hai đảng khác trong quốc hội đứng ra lập chính phủ, đảng cộng sản trở thành thiểu số, đối lập.

    Ngày 24-08-1989, theo sự giới thiệu của Lech Walesa, quốc hội đã bầu Tadeusz Mazowiecki làm thủ tứơng,
    Trong diễn văn nhậm chức đọc tại quốc hội ngày 12-09-1989 ông nói :”Chúng ta đặt quá khứ lại sau vạch đậm. Từ đây, chúng ta chỉ chịu trách nhiệm trước các hoạt động để đưa đất nước ra khỏi tình trạng khủng khoảng hiện nay.”

    Chính quyền cộng sản đã để lại một xã hội chia rẽ, một nền kinh tế kiệt quệ. Chỉ trong một thời gian ngắn, chính phủ của của ông đã tiến hành hàng loạt các cải cách, đặt nền tảng cho thay đổi thể chế chính trị. Thay đổi phù hiệu quốc gia và tên nước (từ Cộng Hòa Nhân Dân Ba Lan thành Cộng Hòa Ba Lan). Ngày 20-02-1989 thay đổi hiến pháp, bỏ những chương mục phục vụ cho lợi ích riêng của đảng cộng sản . Đưa vào hiến pháp nội dung mới về nền tảng chính trị, kinh tế, những khái niệm về tư hữu…. Nhờ những thay đổi này, chính phủ đã tiến hành chuyển đổi nền kinh tế. T. Mazowiecki đã chọn ông L. Balcerowicz, một giáo sư kinh tế trẻ, từng là đảng viên cộng sản giữ chức phó thủ tướng, phụ trách tài chính, kinh tế. „Kế hoạch Balcerowicz” chuyển đổi nền kinh tế kế hoạch hóa XHCN đã hãm được siêu lạm phát, kết cấu lại nền kinh tế, tiến tới kinh tế thị trường và tư nhân hóa.

    Tadeusz Mazowiecki là người luôn hiểu rõ tình thế và coi trọng hòa giải dân tộc. Ông nhận chức thủ tướng trong giai đoạn khó khăn nhất của đất nước. Kinh tế suy sụp, xã hội chia rẽ, hàng vạn quân đội Liên Xô thuộc Hiệp Ước Warsaw vẫn đang đóng giữ trên lãnh thổ Ba Lan, bộ máy bạo lực của chế độ cộng sản xây dựng trong 45 năm vẫn còn đó (theo sự thỏa thuận của Hội Nghị Bàn Tròn, bộ quôc phòng và nội vụ vẫn do cộng sản nắm giữ). Ông tuyên bố đặt quá khứ cộng sản sau vạch đậm là để trước mắt, tập trung sức lực cho tương lai, để hòa giải dân tộc, tạo điều kiện để người dân sau nhiều năm sống trong chế độ độc tài cộng sản chuyển sang chế độ tự do dân chủ.

    Mâu thuẫn bắt đầu phát sinh giữa nhóm cánh tả và cánh hữu trong ban lãnh đạo C Đ Đ K. Nó bắt nguồn từ việc đánh giá các hoạt động của chính phủ. Walesa và cánh hữu muốn chính phủ cải cách nhanh, rộng hơn và cứng rắn đối với những người cộng sản. Mazowiecki là con người phong nhã, nhưng luôn có quan điểm rõ ràng, ông đã từng tuyên bố khi nhận chức thủ tướng, rằng ông sẽ không là một thủ tướng bù nhìn. Ông đã bảo vệ những việc làm của chính phủ, vì nó phù hợp với tình hình và lợi ích của đất nước.

    Mâu thuẫn đã dẫn đến cả Lech Walesa và Tadeusz Mazowiecki cùng ra tranh cử tổng thống đối đầu nhau. Mazowiecki đã thất bại, ông chỉ được 18,08% số phiếu. L.Walesa trở thành tổng thống đầu tiên của Ba Lan do các cử tri bầu trực tiếp. Sau này, L. Walesa và T. Mazowiecki đã gặp nhau hòa giải, hai người trở lại mối quan hệ bạn bè.

    Tiếp tục hoạt động chính trị

    Ngày 04-01-1991 T. Mazowiecki thôi giữ chức thủ tướng. Lúc này ông đã là chủ tịch của Liên Minh Dân Chủ (UD), một đảng mới thành lập. Ngày 27-10-1991. Trong cuộc bầu cử quốc hội hoàn toàn tự do đầu tiên, UD dẫn đầu số phiếu được bầu nhưng đứng ở vị đối lập trong quốc hội. T. Mazowiecki trúng cử đại biểu, ông là ủy viên ủy ban hiến pháp và quốc phòng, ông là một trong những người biên tập chính của bản hiến pháp hậu cộng sản của Ba Lan, đó là bản hiến pháp dân chủ hiện nay, đã được đa số cử tri bỏ phiếu tán thành qua trưng cầu dân ý.

    Cũng năm 1991, T. Mazowiecki được Liên Hợp Quốc cử làm phái viên đặc biệt tại Bosnia và Hercegowina. Khi nhận nhiêm vụ ông đã tâm niệm, rằng ông không chỉ viết những bản báo cáo trên giấy trong các khách sạn sang trọng, ông muốn giúp những người dân tránh khỏi những cuộc tàn sát chủng tộc, những vi phạm quyền con người và trừng phạt các tội phạm. T. Mazowiecki lặn lội đến các nhà tù của cả hai phe Serbia và Bosnia, lắng nghe các tù nhân và chất vấn các cai tù về tra tấn, hành hạ tù nhân. Ông đến tận các địa điểm xẩy ra tội ác, phỏng vấn các nạn nhân và thu thập tài liệu, chứng cớ. Ông viết các báo cáo về tội ác chiến tranh và những vi phạm về quyền con người và đề xuất biện pháp ngăn chặn. Năm 1995, sau những báo cáo của ông, các cường quốc và Liên Hợp Quốc đã không làm gì để ngăn chặn tàn sát chủng tộc, để hai thành phố Srebrenica và Zepa rơi vào tay người Serbi, T. Mazowiecki đã gửi đơn lên tổng thư ký Liên Hợp Quốc tuyên bố từ chức để phản đối. Có lẽ ông là quan chức cao cấp đầu tiên của Liên Hợp Quốc từ chức để phản đối hoạt động của tổ chức này.

    Từ năm 1910 cho đến khi qua đời, ông là cố vấn vể đối ngoại của tổng thống Ba Lan.

    Nhân dân và bè bạn thương tiếc

    Sự ra đi của Tadeusz Mazowiecki đã gây xúc động mạnh trong nhân dân , bạn bè, các chính khách, các nhà hoạt động chính trị thế giới và Ba Lan.

    Chỉ trong một ngày, thi hài của ông quàn trong nhà thờ nhỏ của phủ tổng thống, đã có 5000 người đến viếng. Trong lễ cầu nguyện cho ông tại nhà thờ thánh Jan Chrzeciel ngày 03-11, hàng ngàn người dân đã đến dự, đứng chật hết nhà thờ và xung quanh, cầu nguyện cho linh hồn ông.

    Trong điện chia buồn gửi tổng thống Ba Lan, tổng thống Mỹ Barack Obama viết :”T. Mazowiecki đã đem đến cho những người phụ nữ, đàn ông hi vọng về tự do, cho họ cơ hội đòi hỏi những quyền cơ bản của con người. Còn những đóng góp của ông cho một châu Âu tự do và thống nhất sẽ không bao giờ bị quên lãng. Nhờ lòng dũng cảm và sự kiên trì của những con người như T. Mazowiecki, Ba Lan đã trở thành một quốc gia vững mạnh trong khu vực và trên thế giới, là một ví dụ quan trọng cho các quốc gia chuyển đổi sang tự do, dân chủ.”
    Dalajlama, lãnh tụ tinh thần của những người dân Tây Tạng nói: „Tôi kính trọng ông, ông là con người của sự lãnh đạo có trách nhiệm và đức khiêm tốn.”

    Bà Angela Markel, thủ tướng Đức viết: „ T, Mazowiecki đã đấu tranh cho tự do dân chủ, dẫn đến chiến thắng các chế độ độc tài và thống nhất châu Âu”. Cựu thủ tướng Helmut Kohl thì nói: „Người Đức phải biết ơn T. Mazowiecki, ông đã ủng hộ chúng ta sau khi bức tường Berlin xụp đổ và thiết lập mối quan hệ mới Ba Lan-Đức”.

    Cựu tổng thống Lech Walesa đánh giá: „T. Mazowiecki là thủ tướng đầu tiên sau Hội Nghị Bàn Tròn, thời gian đã chứng tỏ rằng, ông đã là một thủ tướng tốt nhất thời kỳ đó”.

    Cựu tổng thống Ba Lan Aleksander Kwasniewski, một trong những người chủ chốt, đại diện cho chính quyền cộng sản trong Hội Nghị Bàn Tròn. Sau khi đảng công sản tự giải thể, đứng ra thành lập đảng mới, thắng cử hai nhiệm kỳ tổng thống nói : „ T. Mazowiecki đã là thủ từớng của một chính phủ đặc biệt – Chính phủ của liên minh dân tộc rộng rãi. Ông đã thực hiện cải cách kinh tế, dân chủ hóa nhà nước, cải cách bộ máy chính quyền các cấp. Ông là một mẫu chính trị gia ngày một hiếm – đặt công việc lên trên quyền lợi cá nhân.”
    Đúng như mong muốn của ông, Tadeusz Mazowiecki đã được mai táng tại một nghĩa trang bình thường tại ngoại ô Warsaw, bên cạnh người vợ thân yêu của ông. Một con người nhân hậu, giầu lòng vị tha, giản dị và khiêm tốn, hết lòng vì con người như ông, chắc linh hồn ông đã được về chốn thiên đàng với chúa.

    Một người Việt Nam tha hương như tôi, tha hương vì muốn được sống trong một xã hội tự do dân chủ, một xã hội mà „con người, hai tiếng ấy vang lên một cách tự hào”, một xã hội mà những người như ông đã ước mơ và tranh đấu. Với lòng biết ơn vô hạn, bài viết này như là nén hương thắp cầu nguyện cho linh hồn ông.
    Warszawa tháng 11-2013

    Tài liêu tham khảo:
    Nhật báo WYBORCZA Ba Lan.
    Encyklopedia. Mediasat Poland, Krakow 2005.

Comments are closed.