Dạo này có nhiều người đang lo về tình hình tại Ukraine. Trong đó có tôi. Là một nhà quan sát chính trị ở Việt Nam tôi cũng khá quan tâm đến những quan điểm của người Việt Nam, cả trong và ngoài nước. Nói chung, tôi vẫn thấy những người ủng hộ Putin vô điều kiện là những người rất hạn chế về tư duy và gần như là thuộc nhóm chưa biết tư duy độc lập có thể tồn tại.

Song tôi cũng thừa nhận, dù tôi có quan điểm của tôi, Ukraine không phải là một trường hợp đơn giản. Hơn nữa, đại đa số người, trong đó có tôi, rất có thể chưa có đủ thông tin. Trong khi đó, tôi phải chia sẻ với các bạn đọc một hiện tượng làm cho tôi bất bình mà xin bàn ở dưới này.

Hôm qua tôi đã gửi email tới một người bạn, cũng là một giáo sư, và cũng là một người Mỹ, về một hiện tượng tôi thấy khá lạ thậm chí khó chịu. Đó chính là không ít nhân vật và báo chí nổi tiếng thuộc phái tả của Mỹ (như The Nation) đang bày tỏ sự thông cảm của họ đối với nhà đọc tài Putin về hồ sơ Ukraine. Tôi đặc biệt quan tâm đến ý kiến của bạn này vì ông ta đã sống nhiều năm cả ở Châu Âu lẫn Đồng Nam Á và, nói chung, là một người mà biết nhiều. Trả lời câu hỏi của tôi, bạn này có viết:

Hi Jonathan, Không chỉ là phái tả ở bên Mỹ, mà phái tả ở Châu Âu (cũng có vài tiếng nói nổi danh ủng hộ Putin ở Anh Quốc, chẳng hạn). Một lý thuyết có thể là như này: Sự căm ghét của một số bộ phận trong phái tả tâp chung chủ yếu vào ‘đề quốc chủ nghĩa Mỹ’ hậu Iraq/Aghanistan. Ho coi Nga là một lực lượng chống lại.

Thứ hai, (một số bộ phận trong) phái tả (ở Mỹ, Tây Âu) đã chấp nhận luận điểm (không hoàn toàn không đúng) rằng (nền chính trường) của Ukraine đang bị những phe quốc gia chủ nghĩa “phát xít” đô hộ. Nếu đó là sự thật, dù chỉ là một phần nhỏ và nhất định, Putin sẽ lấy cớ đó để ép Ukraine. Tất nhiên đó cũng là vô lý – vì chính kiểu chính trị chủ nghĩa quốc gia của Nga là đáng tệ (nếu không muốn nói “phát xít”).

Thứ ba, phái tả không thích “quyền lực nhân dân” (những phong trào “people power”). Tôi đã thấy điều này xảy ra đối với Philippines hồi năm 1986, mà cánh tả thấy là một âm mưu của Mỹ (lại, không hoàn toàn sai nhưng là một phóng đại cực lớn). Đối với những cuôc nổi dậy ở Đông Âu năm 1989 cũng vây: Ví dụ, có một chuyên gia về Romani, một học giả khá giỏi, thậm chí trách mắng Mỹ về sụp đổ của Ceausescus. Điên. Và tất nhiên Georgia và Ukraine trong những năm 2000s. Thấy người dân của những nước này ‘bị lỡ độ đường vì đêm tối,’ không hề tự đúng lên chống lại độc tài chính trị, mà luôn luôn là con rối của quyền Mỹ. Cũng có lúc phái tả thật là kỳ lạ.

Tại sao tôi lo về những quan điểm của cánh tả phương Tây về hồ sơ Ukraine/Putin? Lý do đơn giản là tôi là một người rất thông cảm với chính trị cánh tả. Tôi rất quan tâm đến những vấn đề như công bằng xã hội v.v… Tôi cũng là một người chống đề quốc, dù sự đế quốc chủ nghĩa đó là của Mỹ hay Nga hay Trung Quốc. Cái mà tôi không thể nào chấp nhận được là ủng hộ cho một chế độ độc tài không tôn trọng nhân quyền hay một lãnh đạo chính trị mà đã được bâu cử môt cách dân chủ mà lại không chơi theo những luật chơi dân chủ.

Dù không theo đạo và dù gia đình của tôi đã ở Mỹ hơn 100 năm trời, tôi là một người gốc Do Thái; cụ ngoại sinh ra ở Odessa và cụ nội ở Lithuania. Trong gia đình đã có người chết vì cả Hitler lẫn Stalin. Vậy, tôi không coi nhẹ chủ nghĩa phát xít hay chủ nghĩa đế quốc. Tôi phải thừa nhận, kiến thức của tôi đối vối Đông Âu không cao. Nhưng, nó dủ cao để khẳng định như sau: Chúng ta phải ủng hộ một nền chính trị dân chủ ở Đông Âu. Phải chống lại những quan điểm thực sự mang tính đế quốc và phát xít ở mọi phía. Năm nay là kỷ niệm 100 năm chiến tranh thế giới thứ nhất. Chúng ta đã học cái gì?

Là một người khá thông cảm với chính trị cánh tả, tôi đặc biệt hổ thẹn khi những người “đòi công lý” lại ủng hộ những kẻ mà chẳng tôn trọng dân chủ và nhân quyền một chút nào. Trong thời gian tới, tôi sẽ cố gắng hiểu rõ hơn về tình hình ơ Ukraine và ủng hộ những Anh Chị Em Ukraine mà đang đấu tranh cho một tương lai dân chủ, công bằng, và phi cả phát xít lẫn đế quốc. Đó là kiểu chính trị cánh tả duy nhất tôi có thể ủng hộ được.

JL

Trong hai tuần vừa qua hai blogger người Việt Nam – Trương Duy Nhất và Phạm Viết Đào – đã phải nhận bản án tù dài đằng đẵng vì “lạm dụng tự do dân chủ” trong khi Bùi Thị Minh Hằng – một nhà hoạt động đòi cải cách chính trị nổi tiếng và đặc biệt lớn tiếng đã bị tạm giam, và chẳng ai biết thông tin về tình trạng sức khỏe của bà. Từ chỗ đứng của tôi, những sự kiện này đang làm cho Việt Nam xấu đi trước con mắt quốc tế.

Bài này vốn được viết vào tháng 5 năm 2014 bằng tiếng Anh nhằm giúp một tập thể độc giả quốc tế hiểu rõ hơn về tình trạng của Việt Nam. Vào ngày 17 tháng 2, xin lại chia sẻ bài. Có một câu hỏi: Tôi đã viết bài này vài tháng trước “những ngày không quên mới” — tức những ngày sau 2 tháng 5 – khi TQ đặt giàn khoan HD981 )… Lại đọc bài và tự hỏi mình, những sự kiện trong năm qua có thay đổi gì không, hay chỉ làm cho tình trạng căng thẳng thêm?

Trong cộng đồng quốc tế, “lịch chính trị” (political calendar) ở Việt Nam gần như không được thảo luận. Dù vậy, trong bối cảnh căng thẳng khu vực đang gia tăng và các nỗ lực giải quyết căng thẳng thì thật mong manh, cả thế giới nên biết rằng tháng giêng, tháng 2, và tháng 3 mỗi năm là những tháng mà cảm xúc chính trị của người dân Việt Nam đối với Trung Quốc đặc biệt gay gắt. Hiểu rõ các lý do của điều này sẽ giúp cả thế giới hiểu rõ góc nhìn của Việt Nam đối với xu hướng bành trướng của Trung Quốc hiện nay và những khó khăn mà Hà Nội phải đối mặt trong việc xử lý chuyện đó.

Mối bang giao giữa Việt Nam và Trung Quốc đã trải dài hàng nghìn năm và có những bất hòa gay gắt trong hàng thế kỷ qua. Tuy nhiên, căng thẳng hiện nay giữa hai nhà nước Việt Nam và Trung Quốc mới xuất phát từ rất gần đây. Khi Bắc Kinh len lén xúc tiến thực thi các yêu sách về chủ quyền vừa thái quá vừa không có cơ sở pháp lý của mình, thì trong lịch Việt Nam, có ba ngày nổi bật lên.

Ngày thứ nhất là ngày 19/1. Vào ngày này năm 1974, quân đội Trung Hoa lục địa đã tổ chức một cuộc tấn công thảm sát và cướp những hòn đảo chính trong chuỗi đảo Hoàng Sa, nơi mà Việt Nam đã khẳng định chủ quyền suốt hàng thế kỷ, cho đến tận thời kỳ thực dân và hậu thực dân. Dù chọc điên tiết về hành vi của Bắc Kinh, sự phụ thuộc vào Trung Quốc của nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã làm cho Tổng Bí thư Lê Duẩn khiến cho im lặng và kiềm chế trở thành gần như là lựa chọn duy nhất.

Ngày nay, 74 người lính trẻ của Việt Nam Cộng hòa, những người đã hy sinh khi bảo vệ quần đảo của Việt Nam, được coi như anh hùng dân tộc cả nước Việt Nam, nhưng không chính thức. Bất kể điều đó có khôn ngoan hay không, trước sự phẫn nộ của nhiều người Việt Nam, Hà Nội nói chung vẫn trấn áp các hoạt động tưởng niệm ở nơi công cộng.

Sau đó tới ngày 17/2. Ngày này năm 1979, Bắc Kinh tiến hành một cuộc xâm lược quy mô lớn nhưng đầy rủi ro, vào miền bắc Việt Nam. Trong một cuộc hội đàm Mỹ-Trung, Bắc Kinh tiết lộ ý định ”dạy cho Việt Nam một bài học”, xuất phát từ việc Hà Nội đem quân vào Campuchia vào năm 1978 – hành động xâm lược mà, như chúng ta có thể nhớ, nhằm lật đổ chế độ diệt chủng Pol Pot được Bắc Kinh hậu thuẫn. Thất bại về mặt quân sự, cuộc chiến còn gây ra cái chết vô nghĩa của hàng trăm nghìn người Việt Nam và Trung Quốc.

Trong bối cảnh của hiện nay, lúc Washington đang lo ngại về việc Trung Quốc phát triển quân sự, cần nhớ rằng sự xâm lược của Bắc Kinh vào Việt Nam phần lớn là có ý đồ ám chỉ họ sẵn sàng làm đồng minh với Mỹ để cô lập Việt Nam và để đương đầu với mối nguy từ Liên Xô mà họ nhận thức được. Thật vậy, nhiều nhà phân tích cho rằng xuất phát điểm của việc Trung Quốc hiện đại hóa quân sự như bây giờ là do một mối lo ngại mang tính hoang tưởng, ám ảnh – hậu quả của thất bại ê chề trong cuộc chinh chiến ở Việt Nam.

Ở Việt Nam, cuộc chiến xâm lược của Bắc Kinh vào năm 1979 vẫn được người ta tưởng nhớ, nhưng lại cũng không chính thức. Năm nay, không đếm được có mấy nghìn người Việt Nam đeo huy hiệu hoa sim và đặt làm hình nền trên Facebook hình ảnh bông hoa sim – vốn là loài hoa ở nơi mà hàng trăm nghìn người Việt Nam đã chết hồi đó.

Cuối cùng, chính ngày hôm nay 14/3, năm 1988, là ngày Bắc Kinh đã tiến hành cuộc bỏ thầu bất chính gần đây nhất của họ, lần này là một nỗ lực nhằm cướp đảo trong chuỗi đảo Trường Sa, kể cả những hòn đảo mà Việt Nam đã khẳng định chủ quyền lịch sử rõ ràng. Vào cái ngày đó, Quân đội Giải phóng Nhân dân Trung Hoa đã nã súng vào ”những người anh em xã hội chủ nghĩa” của họ trước khi đứng nhìn hàng chục người chết chìm, với một thái độ tàn ác không thể chối cãi.

Tính đến nay, số giấy báo tử chính thức của Hà Nội về vụ này vẫn dừng ở con số 64 người. Mặc dù có một số ý kiến ở Hà Nội cho rằng con số thực phải lên đến gần 200 nhân mạng. Những nhân chứng trực tiếp kể lại rằng vào cái ngày đó, quân đội Trung Quốc đã bao vây vài chục lính hải quân Việt Nam đang trôi dạt khỏi chiếc tàu bị đánh chìm của họ, xả súng bắn vào họ, không cho họ bơi đi thoát, và đứng nhìn họ chìm dần sau vài giờ.

Những vết thương đó không bị lãng quên ở Hà Nội, kể cả trong bộ mấy đảng và nhà nước; Nhưng, cũng không ai được nói tới chúng. Và cả sự phẫn nộ với lối hành xử trên biển của Bắc Kinh cũng vậy, rất ít khi được nói tới. Dù kể từ năm 1988, ngư dân Việt Nam đã thường xuyên phải đối mặt với vô số lần bị đánh đập, bắt giữ đòi tiền chuộc, bị sát hại.

Sự im lặng chính thức của Hà Nội, tại một trong những quốc gia đã chiến đấu vì độc lập dữ dội nhất thế giới, là điều đáng kể. Nó cũng thống nhất với một loạt những lý thuyết đã có từ lâu nhưng rất gây tranh cãi, về cách ứng xử với Trung Hoa như thế nào là tốt nhất. Từ một góc nhìn nọ, để giữ gìn độc lập và chủ quyền thì cần phải im lặng, phải tỏ sự tôn trọng Bắc Kinh, và phải giữ cách hành xử của ”thằng em bé nhỏ”, hay thậm chí của một nước chư hầu.

Không có gì ngạc nhiên, quan điểm này bị nhiều cộng đồng người Việt ở Việt Nam cũng như khắp nơi trên thế giới thấy rất khó chấp nhận. Quan trọng hơn, đối với Hà Nội, vào thời điểm này, có lẽ đó là một cách tiếp cận không còn tác dụng nữa.

JL

Sáng nay đọc một bài trên tờ báo Lao Động mang tên “Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa làm sức mạnh quốc gia tăng lên rõ rệt.” Tên của bài thực ra là một câu trích dẫn của chính Đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ, và là một trong số những người có thể trở thành Thủ tướng vào năm 2016.

Tuyên bố của ông Phúc đã được nghe ở “một hội thảo khoa học” về “Một số vấn đề lý luận – thực tiễn cốt yếu về phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa”.

Trong bài báo đã nêu rõ, “Tham dự và chủ trì hội thảo có các đồng chí: Nguyễn Xuân Phúc – Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ; Lê Thanh Hải – Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TPHCM; Vương Đình Huệ – Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng ban Kinh tế Trung ương; Nguyễn Xuân Thắng – Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam” — Tức là những nhân vật “cỡ bự” trong giới lý luận chính trị của Việt Nam. Mục đích của hội thảo là để thực hiện Kết luận số 66 của Bộ Chính trị về tổng kết một số vấn đề về lý luận – thực tiễn qua 30 năm đổi mới (1986-2016).

Theo phát biểu đề dẫn tại hội thảo, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh:

“Sau gần 30 năm đổi mới, các yếu tố cấu thành cơ bản của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam đã được tạo lập và đi vào hoạt động, từng bước hoàn thiện. Những thành tựu đổi mới về kinh tế cùng với đổi mới về chính trị đã tạo nên bầu không khí dân chủ mới trong xã hội;…tạo nên động lực mới, đưa đất nước không chỉ thoát ra khỏi khủng hoảng kinh tế – xã hội mà còn vươn lên nhóm nước có mức thu nhập trung bình, làm thay đổi căn bản diện mạo kinh tế – xã hội của đất nước. Chúng ta đã đạt được những thành tựu nổi bật về xoá đói giảm nghèo, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Sức mạnh tổng hợp của quốc gia tăng lên rõ rệt so với thời kỳ trước đổi mới”.

Cũng theo bài:

“Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, những hạn chế, thiếu sót, bất cập và những vấn đề đặt ra đòi hỏi chúng ta phải tập trung cao độ trí tuệ để làm rõ những căn cứ lý luận và thực tiễn về phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam và phù hợp với nguyên tắc chung của kinh tế thị trường trên thế giới ngày nay”. Và “Phương hướng cơ bản là phải dựa trên cơ sở nền tảng khoa học và bắt kịp những xu thế phát triển khách quan của thời đại ngày nay để giải quyết những bức xúc trước mắt cũng như định ra đường hướng phát triển kinh tế dài hạn cho đất nước.”

Và cuối cùng:

“Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị các đại biểu tham dự hội thảo tập trung thảo luận, làm rõ những nội dung chính như: Mô hình tổng quát phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa hiện nay củaViệt Nam cần phải làm sâu sắc và mới ở những luận điểm nào, dựa trên cơ sở luận cứ và luận chứng nào, nhất là khi chúng ta sẽ hội nhập đầy đủ vào nền kinh tế thị trường toàn cầu vào năm 2018?; Thế giới hiện nay có nhiều mô hình kinh tế thị trường với nhiều đặc điểm đa dạng khác nhau, Việt Nam đã có thể học được gì ở những mô hình này và sẽ vận dụng được gì cho tương lai phát triển của đất nước?”

Vâng, xin cảm ơn Ông Nguyễn Xuân Phúc và tờ báo Lao Động đã chia sẻ những nhận xét v/v “Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa làm sức mạnh quốc gia tăng lên rõ rệt” cũng như lời nói “phải dựa trên cơ sở nền tảng khoa học”

Tôi e ngại những điều kiện xã hội ở Việt Nam hiện nay thực sự chưa cho phép chúng ta đề cập bất cứ vấn đề xã hội, kinh tế, chính trị nào từ một góc nhìn khoa học theo định nghĩa quốc tế của nó. Để phân tích bất cứ vấn đề nào từ một góc nhìn khoa học chúng ta phải sẵn sàng chấp nhận khả năng những giả định của chúng ta cũng có thể sai. Trong khi đó, chúng ta phải sẵn sàng nghe những quan điểm khoa học khác nhau và đánh giá mọi sản phẩm khoa học một cách khách quan, ngoài mọi khuôn khổ chính trị nào.

Xin cho biết, năm ngoái tôi đã mất rất nhiều công sức để nghiên cứu và viết một bài có tên: “Mang lại ý nghĩa thực sự cho khoa học xã hội ở Việt Nam.” (“Making Social Science Matter in Vietnam”). Bài này dài 30 trang, có nhiều số liệu hay mà tôi đã thu tập qua nhiều phương diện khác nhau. Trong bài tôi lý luận rằng muốn có nghiên cứu khoa học xã hội có giá trị phải mở rộng sự độc lập và sự tự chủ của những nhà nghiên cứu. Nếu mất sự độc lập và sự tự chủ thì mất tính khoa học chứ.

Rất tiếc, khi tôi từ Hà Nội lên ĐH Thái Nguyên để trình bày bài này, BTC của ĐH cho biết, “Xin lỗi, vì vấn đề kỹ thuật Ông không đươc tham gia hội thảo, không được trình bày”. Sáng sớm hôm sau, tại nhà hàng của khách sạn, tôi thấy hơn 40 người dự hội thảo có cũng mặt, vì vậy, tôi đã nhờ một nhân viên trẻ cho tôi cái mic và tôi đã trình bày bài phát biểu của tôi ngay lúc đó, một cách du kích! Chưa nhận thấy “bầu không khí dân chủ mới” tại đó.

Trên trang này, có nhiều người luôn luôn khuyên tôi phải có một tinh thần xây dựng, phải khách quan..v.v… Vâng. Được thôi. Mời cách bạn, đồng chí thâm khảo một bài nghiên cứu tôi và một cộng sự đã cùng viết về kinh tế chính trị của sự phát triển tại Trung Quốc và Việt Nam.

Xin trân trọng đề nghị: Thay vì tuyên bố “Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa làm sức mạnh quốc gia tăng lên rõ rệt” thì thực tế, hãy lấy nó làm một giả tuyết và mời nhiều người cùng phân tích những vấn đề cụ thể một cách thực sự khoa học. Tôi sẵn sàng nghe mọi quan điểm, mọi phân tích. Hy vọng các bạn đồng chí cũng thế!

JL

Dạo này, toàn thế giới đang theo dõi những sự kiện tại Ukraine và Crimea, nơi những mâu thuẫn chính trị nội bộ đã nhanh chống trở thành một cuộc khủng hoảng quốc tế. Đặc biệt, sau khi có sự can thiệp quân sự và chính trị của nhà nước Nga, dưới sự lãnh đạo của nhà độc tài Putin, một nhân vật vừa kỳ lạ lẫn nguy hiểm.

Cũng như những người khác, tôi rất quan tâm đến tình hình chính trị ở Ukraine. Nhưng, là một người quan sát xã hội chính trị của Việt Nam, tôi cũng thấy thú vị về những phản ứng khác nhau trong cộng đồng người Việt Nam cả bốn miền – bắc, trung, nam, và hải ngoại.

Nếu là một người không hiểu biết gì về Việt Nam thì có lẽ họ sẽ khá bắt ngờ khi biết, những người Việt Nam quan tâm đến chính trị xã hội đang rất quan tâm đến tình hình ở Ukraine, thậm chí hơn dân của nhiều nước khác. Tại sao người Việt Nam, sống ở Đông Á, dưới những thể chế chính trị xã hội rất khác so với Ukraine vẫn quan tâm đến đất nước 45 triệu dân này, lớn hơn cả Ba Lan dù chỉ bằng một nửa dân số của Việt Nam?

Có vẻ có hai lý do. Một là những tranh luận quốc tế chung, gồm có những quan điểm chính trị khác, về sự chính đáng cơ bản hay sự bất chính đáng cơ bản của phong trào dân chủ và phản ứng của phía Nga. Hai là một ấn tuợng cá nhân: Không ít người Việt Nam và đặc biệt những người khát vọng dân chủ, khi nghĩ đến Ukraine — một nước mà dù không nhỏ nằm ngay sát bên cạnh một nước siêu cường quốc — nghĩ đến chính Việt Nam.

Đối với những quan điểm đang được bày tỏ ở Việt Nam, chẳng có gì ngạc nhiên. Có những người không hiểu dân chủ hay ghét dân chủ hay cả hai, họ sẽ cho rằng sự can thiệp của Putin là chính đáng vì, theo quan điểm này, đã có sự can thiệp của phương tây trước đó tại Kiêv (thế hà? và Nga thì sao?), và thay vì xem một lật đỗ dân chủ thấy một  cuộc đảo chính. Theo quan điểm này, Putin là đúng đắn, thậm chí có quan điểm cho rằng Việt Nam cần có một Putin của nó.

(Mới hôm qua Putin và những người ủng hộ có nói nhiều đến “những người faxit” trong phong trao chống Yanukovych và lại luận báo, dù chẳng có cơ sở nào, những người nói tiếng Nga tại Ukraine đang bị vị phạm về nhân quyền. Trên thực tế, những  tố cáo này là bịa đặt, chẳng có cơ sở….chỉ là một cái cớ để xâm lược nước láng giềng. Vâng, những nhân quyền của người góc Nga phải được bảo vệ. Nhưng, như đã được phát hiện rõ, nhiều trong số những người tổ chức và tham gia những cuộc biểu tỉnh ở đông Ukraina mà đang đòi sự can thiệp của Nga chính là người Nga, hộ chiếu Nga, sang Ukraina với sự giúp đỡ và hướng dẫn của Crưm/Putin, một nhà đọc tài mà chẳng chút nào tôn trọng nhân quyền hay dân chủ.)

Mặt khác, có những quan điểm cho rằng kết quả tại Kiêv đã hoàn toàn chính đáng, vì Yanukovych đã không  tôn trọng luật chơi dân chủ, có hành vi mất dân chủ, và đã thực sự thành một lãnh đạo bất chính đáng. Những quan điểm này giả định, chỉ có dân Ukraine qua những lạnh đạo có trách nhiệm giải trình có quyền chọn định hướng của đất nước.

Cái mà tôi thấy đặc biệt thú vị khi nghĩ đến Việt Nam và Ukraine là những tranh cãi ở Việt Nam về sự can thiệp của Nga. Có vẻ những người Việt Nam nào thấy việc này là chính đáng, chính là những người không muốn dân chủ ở Việt Nam, không muốn người dân Việt Nam được chọn và quyết định định hướng của đất nước, lại chính là những người không tôn trọng nhân quyền. Nói thế có đúng không?

Mới hôm qua khi tôi có trao đổi với một người Việt Nam qua FB mà nói: “Ucraina là phên dậu của nước Nga, Crưm” và ” hiện tại cũng đang rất cần một con người như Putin xuất hiện!” Tôi thấy quan điểm này lạ quá.  Thực ra, Việt Nam đã có một Putin rồi, đang ở Bắc Kinh. Trong trường hợp trong những năm tới, Việt Nam có những cải cách về dân chủ, thì có chấp nhận xâm lược từ phía bắc không?

Rõ ràng, chúng ta đã và đang bước vào một thời đại mới trong quan hệ giữa các nước Tây và Nga…. một phát triển đáng tiếc nếu không muốn nói bắt ngờ. Về Crimea thì rất khó tưởng tượng Putin sẽ rút hẳn. Nhưng, nếu những sự kiện này kết thúc bởi một cuộc bầu cử thực sự dân chủ tại Ukraine và tăng cường những cơ chế để đảm bảo nhân quyền của nhân dân Ukraine thì sẽ tốt. Nếu không ủng hộ một kết quả như thế thì đúng là người hâm mộ của Crưm, Bắc Kinh và mô hình thống trị, đọc tài, và đế quốc của Thế Kỳ 19.

JL